Thặng dư vốn cổ phần và tăng vốn điều lệ trong hoạt động tài chính

Thặng dư vốn cổ phần là một trong những khái niệm quan trọng của hoạt động tài chính doanh nghiệp. Thuật ngữ này xuất hiện rất thường xuyên trong các báo cáo tài chính. Dù có lẽ rất nhiều người còn chưa hiểu được ý nghĩa của thặng dư vốn. Nhưng chắc chắn đều nhận biết được mức độ quan trọng của nó. Bởi lẽ các vấn đề về vốn luôn có sự ảnh hưởng quan trọng tới quá trình hoạt động kinh doanh và phát triển của một doanh nghiệp. Khi các công ty cổ phần tiến hành huy động vốn. Những sự chênh lệch trong giá trị của cổ phiếu sẽ tạo nên nguồn thặng dư vốn này. Trong tương lai sẽ chính là cổ phần của chủ sở hữu mới.

Vậy thì cụ thể thặng dư vốn cổ phần là gì, nó có ý nghĩa và vai trò gì trong hệ thống tài chính của công phần? Hãy cùng chúng tôi giải đáp những thắc mắc này, cùng với cách tính thặng dư vốn cổ phần của doanh nghiệp trong bài viết hôm nay.

Mục lục

Thặng dư vốn cổ phần là gì?

Khi công ty cổ phần phát hành thêm cổ phiếu ra thị trường sẽ hình thành thặng dư vốn cổ phần. Nguồn thặng dư vốn này sau đó sẽ được chuyển đổi thành cổ phần. Chủ sở hữu cổ phần này trong tương lai sẽ có vốn đầu tư được kết chuyển từ thặng dư đó. Và sẽ chính thức trở thành vốn cổ phần khi nó chuyển thành cổ phần. Và kết chuyện thành vốn đầu tư của doanh nghiệp. Hiểu sát nghĩa hơn, thì thặng dư vốn của công ty cổ phần. Chính là khoản chênh lệch của giá trị cổ phiếu và giá phát hành. Tên tiếng anh là Capital Surplus, đặc điểm nổi bật của thặng dư vốn này là:

Giá thực tế phát hành cổ phiếu: Giá trị của mỗi cổ phiếu được công ty niêm yết trên thị trường. Đơn giản hơn thì đây là giá mà trader bỏ ra để yêu cổ phiếu của công ty.
Mệnh giá cổ phiếu: Là giá trị ban đầu của cổ phiếu khi công ty tung ra thị trường để huy động vốn IPO. Mệnh giá này có giá trị cố định không đổi.

Hầu hết các công ty cổ phần đều có thặng dư vốn

Khi muốn huy động thêm một nguồn vốn nhằm phục vụ cho quá trình đầu tư và phát triển kinh doanh. Công ty sẽ tiến hành phát hành thêm cổ phần gồm một hay nhiều cổ phiếu. Khi được tung ra thị trường, trên các sàn giao dịch chứng khoán. Giá cổ phiếu có thể biến động tăng hoặc giảm giá trị. Sinh ra những khoản chênh lệch so với mệnh giá ban đầu. Và giá trị chênh lệch này chính là thặng dư vốn cổ phần của một công ty.

Cách tính thặng dư vốn cổ phần

Dù là công ty hay trader thì đều cần phải nắm được cách tính thặng dư vốn cổ phần. Từ định nghĩa ở trên, thì chúng ta có cách tính đơn giản và dễ hiểu như sau:

Thặng dư vốn cổ phần = (Giá phát hành – Mệnh giá của cổ phiếu) x Số lượng cổ phiếu đã phát hành

Các quy định về thặng dư vốn cổ phần

Gần như khi đã trở thành một công ty cổ phần. Thì công ty đó sẽ đều có thặng dư vốn. Bởi lẽ thị trường chứng khoán luôn luôn biến động không ngừng. Giá trị cổ phiếu sẽ luôn chuyển động lên xuống. Và nhằm ổn định thị trường và hoạt động của các doanh nghiệp. Bộ Tài Chính đã đưa ra Thông tư 19/2003/TT-BTC về việc hướng dẫn điều chỉnh tăng, giảm vốn điều lệ và quản lý cổ phiếu quỹ trong công ty cổ phần. Nội dung cụ thể như sau:

Hạch toán: Khoản chênh lệch dương khi giá trị cổ phiếu bán ra cao hơn mệnh giá công ty quy định sẽ vẫn phải hoạch toán rõ ràng trong thặng dư vốn của tài khoản. Nhưng lại ngoài hoạt động kinh doanh, thu nhập của công ty.
Không bị tính thuế: Các loại thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân sẽ không bị áp đặt trên thặng dư vốn.
Chênh lệch giảm: Trong trường khi mà giá trị cổ phiếu đi xuống. Thấp hơn mệnh giá mà công ty cổ phần quy định. Chênh lệch giảm sẽ xuất hiện trong tổng nguồn vốn của công ty cổ phần. Mục chi phí sẽ không có khoản này trong hoạch toán. Khoản thặng dư vốn sẽ được dùng vào mục tiêu bù đắp. Nhưng nếu không đủ thì lợi nhuận sau thuế và quỹ đóng góp. Thì sẽ được kế toán sử dụng bù vào. Cho tới khi khoản chênh lệch này được bù vào đủ.

Làm thế nào để điều chỉnh tăng vốn cổ phần?

Doanh nghiệp cần tăng cường nguồn vốn điều lệ để phục vụ các hoạt động của mình

Trong những trường hợp cần thiết, doanh nghiệp cần phải tiến hành tăng vốn cổ phần. Để đảm bảo các hoạt động kinh doanh và hoạt động chứng khoán của công ty vẫn duy trì được sự ổn định. Cụ thể là:

Kết chuyển thặng dư vốn làm tăng vốn điều lệ. Nhưng công ty cổ phần phải có đầy đủ các điều kiện về khoản chênh lệch tăng giữa giá bán ra và giá phải mua vào cổ phiếu quỹ.
Kêu gọi vốn bằng cách mua cổ phiếu. Và phát hành một khối lượng cổ phiếu nhất định ra thị trường.

Tuy vậy, rất nhiều lúc khối lượng cổ phiếu tung ra không được mua hết nhất là với công ty cổ phần mới. Thì công ty sẽ chỉ có thể tăng nguồn vốn điều lệ. Dựa trên khoản chênh lệch giữa giá phát hành và mệnh giá của cổ phiếu. Cổ phiếu sẽ trong nguồn vốn thặng dư với tổng giá vốn của lượng cổ phiếu chưa bán. Công ty sẽ không thể điều chỉnh tăng vốn điều lệ nếu tổng vốn của cổ phiếu quỹ vẫn chưa được bán bằng vốn thặng dư.

Các quy định tăng vốn điều lệ

Khi muốn tăng nguồn vốn điều lệ. Thì các công ty, doanh nghiệp phải đảm bảo thỏa mãn những điều kiện:

Khi thỏa mãn yêu cầu về khoản chênh lệch tăng từ giá bán so với giá vốn trong cổ phiếu quỹ. Dùng để huy động nguồn vốn thặng dư. Nhưng nếu mục đích là để cơ cấu nợ hoặc tăng vốn kinh doanh. Thì vốn điều lệ sẽ được bổ sung cho doanh nghiệp sau 1 năm từ lúc kết thúc phát hành chứng khoán. Còn nếu dùng để đầu tư các dự án thì thời gian. Để doanh nghiệp được phép bổ sung vốn điều lệ bằng nguồn vốn chênh lệch sẽ là 3 năm. Tính từ khi hoàn thành dự án hoặc đưa dự án đi vào sử dụng.
Khi cổ phiếu quỹ chưa được bán hết thì doanh nghiệp sẽ chỉ được dùng chênh lệch tăng và giá trị cổ phiếu chưa được bán ra để tăng vốn điều lệ.
Khi vố thặng dư thấp hơn tổng giá trị cổ phiếu quỹ chưa bán được thì vốn thặng dư sẽ không thể dùng để điều lệ.

Có nhiều quy định tăng vốn điều lệ với các công ty

Lời kết

Thặng dư vốn cổ phần bắt nguồn từ việc huy động vốn của các công ty thông qua việc phát hành cổ phần. Đây là một trong những nguồn tài chính mà bất cứ công ty cổ phần nào cũng sẽ có. Bởi vậy, cũng là một trong những tiêu chí đánh giá mã cổ phiếu với các trader chứng khoán. Đây là một trong những thuật ngữ quan trọng với bất cứ trader nào nếu muốn lựa chọn được cho mình một mã cổ phiếu đảm bảo. Vì vậy, những kiến thức về thặng dư vốn cổ phần là gì, các đặc điểm và quy định của thặng du vốn rất cần thiết và bổ ích với mỗi nhà đầu tư. Hy vọng trader sẽ có thêm những lựa chọn tốt hơn khi biết tới những kiến thức này.